Công thức tính điện trở | Khái niệm, cách đọc và ví dụ bài tập  

Kiến thức công thức tính điện trở rất quan trọng trong mảng điện học. Không chỉ dừng lại ở tính toán chính xác, học sinh còn phải hiểu ý nghĩa của điện trở và nhiều dạng bài tập được áp dụng phổ biến nhất.

Điện trở là gì?

Điện trở là linh kiện điện tử thụ động được lắp trong mạch điện, ký hiệu là R. Đây là đại lượng vật lý đặc trưng cho hiện tượng cản trở dòng điện của vật liệu. Điện trở kháng được là mức tỷ lệ của hiệu điện thế giữa hai đầu vật thể với cường độ dòng điện đi qua.

Công thức điện trở

Công thức tính R là: R = U/I.

Giải thích các yếu tố:

• U: Hiệu điện thế giữa hai đầu vật dẫn điện (V).
• I: Cường độ dòng điện đi qua vật dẫn điện (A).
• R: Điện trở vật dẫn điện (Đvt: Ohm).

Đây là sợi dây dẫn có điện trở lớn (Phụ thuộc theo giá trị), điện trở không phân cực có nghĩa là không phân biệt âm dương.

Hướng dẫn cách đọc điện trở

Mỗi điện trở có 1 giá trị nhất định, vòng màu in trên điện trở thể hiện giá trị tương ứng. Điện trở thường sẽ có 4 vòng màu gồm:

• 2 vòng đầu: 2 chữ số đầu của giá trị.
• Vòng 3: Số “0” đứng sau.
• Vòng 4: Sai số.

Trên bảng đang hiển thị 12 màu, mỗi màu được gắn một giá trị khác nhau: Đen, nâu, đổ, cam, vàng, xanh lá cây, vàng, xanh da trời, tím, xám, trắng, vàng đậm, bạc.

Giải bài tập liên quan công thức tính điện trở của dây dẫn

Một số bài tập về công thức tính điện trở dây dẫn được ứng dụng đa dạng. Bạn có thể theo dõi và giải các mẫu được gợi ý để hiểu rõ bản chất hơn.

1. Điện trở có 4 vòng màu gồm: Đỏ – đỏ – nâu – ngân nhũ, giá trị điện trở là gì?

Màu đỏ có giá trị 2.

Màu nâu có giá trị 1.

Ngân nhũ có sai số 5%.

=> Giá trị tương ứng với thứ tự vòng màu là: 2 2 1 5%.

Tính giá trị điện trở bằng cách ghép 2 số đầu tiên và thêm đằng sau một số 0 (Nếu là số 1 thêm một số 0, nếu là số 2 thì thêm vào hai số 0).

=> Giá trị điện trở là 220 Ohm sai số 5%.

2. Điện trở có màu cam – cam – xanh lá không xét vòng 4 vì sai số, tương ứng các giá trị là 3 3 5.

Giá trị điện trở lúc này là 3.300.000 ôm (Số thứ 3 thể hiện là 5 nên thêm năm số 0).

Ví dụ, đoạn dây có điện trở 1 ohm, dòng điện 1A chạy qua, điện áp giữa 2 đầu dây là 1V.

3. Đặt nguồn điện một chiều có hiệu điện thế U = 6V vào 2 đầu dây điện trở như hình. Ampe kế hiển thị 1.2A, bạn tìm độ lớn của điện trở.

Ampe kế chỉ 1.2A nên giá trị I = 1.2 V. Khi đó: R = U/I = 76/1.2 = 5(Ohm).

4. Một hộ gia đình cần kéo dây điện từ cột điện cách đó 1km. Biết tiết diện dây dẫn có dạng hình tròn, bán kính 2mm, điện trở suất p = 1.72.10^(-8). Tìm điện trở của dây dẫn.

Chiều dài của dây thực tế gấp đôi khoảng cách kéo dây vì cần một đường dây đi và một đường dây về để mạch điện kín.

Khi đó, R = 1.72 x 10^(-8) x [2 x 1000 / 0.002^2 x pi] = 2.737 Ohm.

5. Dây tóc bóng đèn được dùng làm bằng vonfram ở nhiệt độ phòng với điện trở 50 Ohm. Tiết diện tròn đường kính 0.04mm, tính chiều dài của dây tóc này, biết điện trở suất của vonfram là p =  5.5 x 10^(-8).

Tiết diện của dây tóc là: S = pi x r^2 = pi x (d/2)^2 = pi x [(0.04 x 10^(-3)/2]^2 = 1.26 x 10^(-9) (m^2).

Chiều dài của dây tóc là: l = [50 x 1.26 x 10^(-9)]/[5.5 x 10^(-8)] = 1.15 (m).

Kết luận

Nắm rõ công thức điện trở giúp bạn tính toán các yếu tố liên quan một cách dễ dàng. Hiểu rõ khái niệm, cách đọc và những công thức tính toán giúp học sinh có thể vượt qua các kỳ thi một cách dễ dàng hơn.